Πρόκειται για τον μεγάλο
μουσουλμάνο επιστήμονα al-Ḥasan ibn al-Haytham που συχνά αναφέρεται ως Ibn al-Haytham,
γνωστός στη δύση ως Alhazen. Αυτός είναι ο δημιουργός της πρώτης
κάμερας, η γνωστή ως camera obscura ή pinhole - σημαντική στην
ιστορία της οπτικής, της φωτογραφίας και της ιστορίας της τέχνης.
Στο Βιβλίο Οπτικών του ,
γραμμένο στο Κάιρο μεταξύ 1012 και 1021, ο Ιμπν αλ-Χάιθαμ χρησιμοποίησε
τον όρο «Al-Komra al-Muthlimα», που μεταφράστηκε στα Λατινικά ως «Camera Obscura»
και στα Ελληνικά σημαίνει το Σκοτεινό Δωμάτιο.
«Στο πείραμα που έκανε ο
Ιμπν
αλ-Χάιθαμ, προκειμένου να αποδείξει ότι το φως ταξιδεύει στο χρόνο
και με ταχύτητα, λέει:« Εάν η τρύπα καλυφθεί με μια κουρτίνα και έπειτα αφαιρεθεί, το φως που
ταξιδεύει από την τρύπα στον απέναντι τοίχο θα καταναλώσει χρόνο. "
Επανέλαβε την ίδια εμπειρία όταν διαπίστωσε ότι το φως ταξιδεύει σε ευθείες
γραμμές. Ένα αποκαλυπτικό πείραμα εισήγαγε την camera
obscura σε μελέτες του σχήματος
μισού φεγγαριού της εικόνας του ήλιου κατά τη διάρκεια εκλείψεων που παρατήρησε
στον τοίχο απέναντι από μια μικρή τρύπα στο παράθυρο. Στο διάσημο δοκίμιο του «Μελέτη
στη Μορφή της Έκλειψης» (Maqalah-fi-Surat-al-Kosuf) σχολίασε την παρατήρησή ως
εξής, «Η εικόνα του ήλιου τη στιγμή της έκλειψης, εκτός αν είναι πλήρης,
δείχνει ότι όταν το φως του διέρχεται από μια στενή, στρογγυλή τρύπα και πέσει
σε ένα επίπεδο απέναντι από την τρύπα παίρνει τη μορφή ενός ημισελήνου φεγγαριού».
«Στο πείραμά του για το
φως του ήλιου, επέκτεινε την παρατήρησή του για τη διείσδυση του φωτός μέσω της
οπής για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι όταν το φως του ήλιου φτάσει και
διέρχεται την τρύπα, σχηματίζει κωνικό σχήμα στα σημεία που συναντιούνται στην
τρύπα, σχηματίζοντας αργότερα ένα άλλο κωνικό σχήμα αντίστροφο προς το πρώτο στον απέναντι τοίχο στο σκοτεινό
δωμάτιο. Αυτό συμβαίνει όταν το φως του ήλιου αποκλίνει από το σημείο «ﺍ» έως ότου φτάσει σε ένα διάφραγμα
(οπή) και προβάλλεται μέσω αυτού σε μια οθόνη στο φωτεινό σημείο. Δεδομένου ότι
η απόσταση μεταξύ του διαφράγματος και της οθόνης είναι ασήμαντη σε σύγκριση με
την απόσταση μεταξύ του διαφράγματος και του ήλιου, η απόκλιση του ηλιακού
φωτός μετά το διάφραγμα πρέπει να είναι ασήμαντη. Με άλλα λόγια, θα πρέπει να
είναι περίπου ίση.
Ωστόσο,
παρατηρείται ότι είναι πολύ
μεγαλύτερη όταν τα μονοπάτια των ακτινών που σχηματίζουν τα άκρα του
ανιχνεύονται στην αντίστροφη κατεύθυνση, διαπιστώνεται ότι συναντώνται σε ένα
σημείο έξω από το διάφραγμα και στη συνέχεια αποκλίνουν πάλι προς τον ήλιο όπως
φαίνεται στο Σχήμα 1. Αυτή είναι μια πρώιμη ακριβής περιγραφή του φαινομένου
του «Camera
Obscura».
Αυτές οι πρωτοποριακές
παρατηρήσεις του Ιμπν αλ-Χάιθαμ έγιναν γνωστές στους ευρωπαίους καλλιτέχνες ήδη
από τον 15ο αιώνα. Ο Leonardo da Vinci (1452-1519) περιέγραψε την camera obscura στο Codex Atlanticus.
Ο
όρος "camera obscura"
χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ευρώπη από τον Γερμανό αστρονόμο Johannes Kepler
το1604.
Ta πρώτα μοντέλα ήταν
μεγάλα. Περιλάμβαναν είτε ένα ολόκληρο σκοτεινό δωμάτιο είτε μια σκηνή (όπως
εκείνα που έφτιαξε ο Johannes Kepler). Μέχρι τον 18ο αιώνα, μετά τις τροποποιήσεις
των Robert
Boyle και Robert Hooke , παράχθηκαν πιο εύκολα διαθέσιμα
φορητά μοντέλα. Αυτά
χρησιμοποιήθηκαν εκτενώς από
ερασιτέχνες καλλιτέχνες κατά τη διάρκεια των ταξιδιών τους, αλλά και από
επαγγελματίες, συμπεριλαμβανομένων των Paul Sandby , Canaletto
και Joshua
Reynolds , των οποίων η κάμερα (μεταμφιεσμένη ως βιβλίο) βρίσκεται
τώρα στο Μουσείο Επιστημών (Λονδίνο). Τέτοιες κάμερες προσαρμόστηκαν αργότερα
από τον Louis
Daguerre και William Fox Talbot για τη δημιουργία των πρώτων
φωτογραφιών.
Πηγή: https://www.historyofinformation.com/detail.php?id=2049
